Yeryüzünde bir bardak çayı ilk içen acaba kimdir; hiç merak ettiniz mi? İ.Ö. 2700 yıllarında yaşayan Çin İmparatoru Shen-Nung olabilir bu kişi. Eski bir öyküye göre, bu imparatorun içme suyunun kaynatıldığı kaba bir gün, bir yaban çayı bitkisinden yapraklar dökülmüştür nasılsa. İmparator bunu içtiğinde o kadar sevmiştir ki, sürekli olarak çay içmeye başlamış, tiryakisi olmuştur.
Doğaldır ki bu, çay içilmeye nasıl başlandığını anlatan pek çok öyküden biridir yalnızca. Çay içme alışkanlığının nasıl başladığını kimse bilemez. Bilinen, bu alışkanlığın Çin’de her nasılsa başladığı ve devletin bundan gelir sağlamanın bir yolunu bulacak kadar, halk arasında yayıldığıdır. Yani devlet bir süre sonra çaya vergi koymuştur. Ama bu vergi çay tiryakilerini etkilememiş, alışkanlık Çin’in her yanına yayılmıştır.
ÇAY İÇENLER ÇOĞALIYOR
Zamanla alışkanlık diğer ülkelere de yayıldı. IX. yüzyılda Japonya’da, Çin’den getirilen bitkilerle çay yetiştirilmeye başlandı. XVI. yüzyılda Avrupa ile Uzakdoğu arasında sefer yapan tüccarlar, yolculuktan dönüşlerinde çay adı verilen bir bitki ile ilgili öyküler anlatmaya başladılar. Venedik’te 1559’da basılan bir kitapta çaydan söz edilmektedir.
Avrupa’ya ancak XVII. yüzyılda Hollandalılar büyük ölçüde çay getirmeye başlamışlardır. Daha sonraki yüzyıllarda çay İngilizlerin gözde içeceği oldu. İngiliz göçmenler, beraberlerinde Amerika’ya götürdüklerinde çay orada da günlük içecek haline gelmiştir. Amerikan Bağımsızlık Savaşı’nın kıvılcımlanmasına neden olan yakınma konularından biri de çaya konulan vergidir.
1823’te bir İngiliz subayı, Hindistan’da çayın yabanıl olarak yetiştiğini buldu. Bunun üzerine Doğu Hint Kumpanyası, Hindistan’da çay tarımını desteklemeye başladı. İngiltere’de ilk olarak 1839’da sekiz sandık Hint çayı satıldı. Ama, çayın gerçekten önemli bir ürün niteliği kazanabilmesi için 1880’e dek beklemek gerekti. Günümüzde ticaret alanında Hint çayı değerli bir maddedir.
Endonezya adalarında çay tarımı 1684’te başladı. Seylan’da (şimdiki Sri-Lanka) yetiştirilen başlıca ürün kahve idi. Ama 1869’da başlayan salgın bir hastalık, bir süre sonra kahve ağaçlarının tümünü yok etti. Çiftçiler buraları yeniden bitkilendirirken kahve yerine çay diktiler. Günümüzde Sri-Lanka’da başlıca ürün çaydır
