Usul-i Cedid, Tanzimat Döneminde uygulamaya konan Osmanlı eğitim sistemi. Tanzimat Dönemine değin Osmanlı eğitimi medrese düzenine dayalıydı. Tanzimat’ tan sonra hemen her kurumda yenileşmeye gidilirken eğitim sistemi de ele alındı ve medrese sistemi bir yana bırakılarak. Batılı anlayış ve sistemlerle öğretim yapan yeni okullar açıldı. 1860’larda, geleneksel sıbyan mekteplerinin yanında “usul-i cedid mektebi” de denen iptidailer öğretime başladı. Yeni metotla birlikte yazı tahtası, tebeşir, harita ve basit deney araçları öğretime girdi. Yeni okullar için ilk “elifba” (alfabe) bastırıldı. Öğretmenlerin hizmet içi eğitimine de önem verildi.
Usul-i Cedid ile Yeni Eğitim Araçları
Yeni usulün yerleşip yaygınlaşmasında eğitimci Selim Sabit’in (1829-1910) büyük katkısı oldu. Süleymaniye Mektebi’nde öğretmenlik yapan Selim Sabit, 1876 tarihine değin İstanbul’da yeni metod eğitimi veren birçok okul açılmasını sağladı.
Bu örnek okullarda Fransız sistemindeki ilköğretim araç-gereçlerinin ve öğretim yöntemlerinin kullanılmasına öncülük etti. Tuna valisi Mithad Paşa, yazar Ahmed Midhat Efendi de yeni usul girişimine destek oldular.
Cedit hareketi, nakilci medrese geleneğine karşı, akılcı ve deneyci ileri eğitim sistemini gündeme getirmesi açısından önemli bir adım oldu.